Bosnië - Dutch-Bat.3 

Zeker de eerste tijd was alles wennen en uitkijken met welke lokale mensen je wat kon bereiken. Ook het wennen aan de hoge temperatuur en de droogte speelden een grote rol. Evenals het andere eten. 

Nadat Irak uit Kuweit was verdreven en in 2003 Saddam verdwenen was, moest het land helemaal opnieuw opgebouwd worden. Het werd verdeeld en Nederland kreeg daartoe de provincie Al Muthanna toegewezen. Er werd een bataljon Nederlandse militairen gelegerd ter ondersteuning.                     

Ondanks alle onrust en de onderlinge slechte verhoudingen met veel aanslagen en doden was er eigenlijk geen oorlog. Wij waren daar samen met de Britten en de Amerikanen om Irak te helpen opbouwen en bestuurlijk en economisch op het juiste pad te zetten.  

En dan de tweede maal. Wederom aangewezen voor een uitzending van maart tot augustus 2004. En dat een jaar voor dienstverlating. Ditmaal naar Irak en deel uitmaken van de staf van de CF (Coalition Forces). Collega’s hadden diverse nationaliteiten: Britten,  Amerikanen, Tsjechen, Italianen, Japanners en natuurlijk Irakezen. 

Ik was speciaal belast met het opzetten van nieuwe grensbewaking aan de grens met Iran, in de haven en op het vliegveld van Basrah. Deze waren allen economisch van groot belang, maar ook de veiligheid speelde een grote rol. Het vliegveld van Basrah was ook mijn hoofd werkplek, van daaruit werd alles geregisseerd. Zo ook Iraaks personeel dat moest worden geworven en geselecteerd. Alles was gericht op 1 juli 2004, want dan zou de macht van US en UK worden overgedragen aan de autoriteiten van Irak zelf. Voor dit werk reis je ook het hele land door en altijd was beveiliging paraat en nodig. Het bleef gevaarlijk. Beschietingen onderweg door groepen met verschillende politieke achtergrond, luchtaanvallen. Het ging maar door. 

Toen in juni 1995  Sebrenica viel was er eerst veel onduidelijkheid. Wie had wat gedaan en wie niet? Een trieste afloop! 

Diverse collega’s zijn daar gewond geraakt of overleden. Ze blijven herinneringen aan die tijd oproepen. Een bijzonder bezoek hebben we wel gehad. De toenmalige Prins Willem-Alexander kwam op werkbezoek in uniform net als wij. We hebben van een gezellige avond genoten en bijgepraat over het wel en wee. Wat juist onder trieste omstandigheden, zoals het verlies van collega's, toch erg belangrijk is.  

Wat mij goed is bijgebleven is Pasen 1995. De legerpredikant had geregeld dat hij paaszondag een mis kon opdragen in de plaatselijke kerk in Busovaca.  Een honderdtal militairen waren aanwezig. Allen echter met kogelvrij vest en helm. Aan mij had de aalmoezenier gevraagd het evangelie voor te lezen. Daar stond ik in gevechtsuniform, met helm op en pistool om achter de preekstoel en met MP- band om de arm... Zulke ervaringen blijven je voor altijd bij. 

Klaar voor vertrek  

Na te zijn klaargestoomd voor deze uitzending was het innemen van de nieuwe uitrusting het slot voor vertrek. Afscheid nemen en op naar het onbekende. Bestemming Busovaca, “hotel” Nunspeet. Kennis maken met de zittende collega’s en de commandanten van de eenheden. 

Daartoe hadden wij een redelijk grote vrijheid om ons te verplaatsen, wat echter niet altijd zo eenvoudig was. Overleggen met plaatselijke  autoriteiten en commandanten van plaatselijke eenheden waren niet altijd gemakkelijk. Ook vergde het vele reizen goed kaartlezen, want navigatiesystemen waren er nog niet. Tijdens het reizen viel op dat er ongelooflijk veel vernield was aan huizen, gebouwen, wegen, bruggen etc.  Wat bleef was opletten op je eigen veiligheid, want je wist nooit wat er te wachten stond. Nooit parkeren in de berm van een weg vanwege veelvuldig geplaatste landmijnen, schutters op onverwachte plaatsen, gaten in wegen, altijd school er gevaar. 

Alweer 80 jaar geleden hebben we die vreselijke periode achter ons gelaten. En terwijl het voor ons al allemaal erg lang geleden is (wie is er destijds nog bij geweest?), zijn er nog heel veel conflicten in onze wereld: Oekraïne, Israel, Gaza, Libanon, Syrië… 

Naast de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog worden op 4 mei ook de gevallenen tijdens vredesoperaties herdacht. Dat zijn er gelukkig niet heel veel geweest, maar toch. Je zal je zoon, dochter of partner maar nooit meer terugzien.

Nederland is bij talloze conflicten betrokken geweest om de strijdende partijen uit elkaar te houden of om vrede te bewerkstelligen. Soms ging dat goed, soms is dat ook niet gelukt. Maar hoe ziet zo’n missie er eigenlijk uit? Wat gebeurt er tijdens zo’n uitzending? Komt dat overeen met het beeld geschetst door Hollywood films? Is elke missie er eentje als in de film Black Hawk Down?

Om ieder gerust te stellen. Nee, zo is het eigenlijk zelden of nooit. Daarom zal het veteranencomité van de gemeente Beesel maandelijks een bijdrage leveren om te vertellen hoe het er eigenlijk aan toe gaat. Om zo ook de kennis en bewustwording over vrede en veiligheid in de gemeente Beesel te vergroten.

Mocht je naar aanleiding van de verhalen contact zoeken, kijk dan op www.veteraneninstituut.nl of stuur een bericht naar veteranen.beesel@gmail.com

Doelstellingen in algemene zin waren het werken aan verbetering van de leefomstandigheden, de veiligheid en de bestuurbaarheid van het land. De Irakezen wilden wel verbetering maar wie de echte machtshebbers waren, dat werd onderling uitgevochten. 

Dat door de vechtende milities niet werd gekeken wie wat doet bleek uit de aantallen doden en gewonden die er ook aan onze kant vielen. Ik denk bijzonder aan een van mijn collega’s die in augustus 2004 op een vreselijke manier zijn leven heeft gelaten.  Ook de Irakese milities onderling waren hard voor elkaar, getuige de moordaanslag op een politiechef waar ik prima mee kon werken. Hij was te joviaal voor ons. 

Door het delen van deze ervaringen hoop ik jullie, mijn mede-inwoners van gemeente Beesel, een beeld te hebben kunnen geven van wat er tijdens een opzending op je pad komt.  

Wat te doen met de bestuurbaarheid was een groot probleem. Wie en welke militie of persoon had de macht of zou die kunnen uitoefenen. Irak kon niet op eigen benen staan. Steun van buiten in geld en kennis was nodig. Veel kon terugbetaald worden met oliegelden. Probleem was vooral dus ook dat de veiligheidsdiensten zoals bestuur, politie, grenzen, gevangenis etc. geen autoriteit hadden en het gezag moesten verdienen. Het land was totaal leeggeroofd en zelfs de overvloedige olie zorgde niet voor benzine. Chaos door het hele land en heel veel armoede.  

Eind 1994 werd ik aangewezen voor uitzending naar voormalig Joegoslavië in de periode maart-augustus 1995. Als detachementscommandant van de Koninklijke Marechaussee was ik speciaal belast met politiedienst ten behoeve van de Nederlandse militairen.  Deze waren geplaatst in Bosnië, Serajevo, Sebrenica, Simin Han, Mostar en omgeving.  Zoals ook in Nederland waar de politiedienst voor de Strijdkrachten door de Koninklijke Marechaussee wordt uitgevoerd, geldt dit ook in het buitenland.