Deze publicatie maakt gebruik van cookies

We gebruiken functionele en analytische cookies om onze website te verbeteren. Daarnaast plaatsen derde partijen tracking cookies om gepersonaliseerde advertenties op social media weer te geven. Door op accepteren te klikken gaat u akkoord met het plaatsen van deze cookies.
“Waert ’t neet èns hoeëg tied det se dae ganse krempel opruums?“

“Waert ’t neet èns hoeëg tied det se dae ganse krempel opruums?“ Tied óm aafsjied te gaon nimme van de krempel. Krempel beteikent ‘tamelijk waardeloze spullen, rommel, troep’. In die beteikenis kump krempel al róndj 1600 in väöl Duitse dialecte veur. Krempel is aafgeleid van ’t Latiense wèrkwaord ‘comparare’, comprare in ’t Italiaans det koupe beteikent. Waordvorm en beteikenis verangere dök in de taalgesjiedenis, hie van koupe, koupwaar nao sjlechte waar, de krempel. Via de Duitse dialecte is krempel in ’t Hoeëgduits en in diverse Limburgse dialecte opgenaome. Santepetiek is ’n synoniem van krempel gewaore mer waal mèt ‘ne biezónjere achtergróndj. Santepetiek is aafgeleid van ’t Franse ‘sainte boutique’ en beteikent lètterlik ‘heiligenwinkel’. De katholieke haje al vreug in de gesjiedenis sjpeciale winkels en kräömkes wao heiligebeelde, roeëzekrens etc. verkoch woorte. De vreugere protestante móste nieks höbbe van de katholieke heiligebeelde en angere tastbare katholieke symbole. Zie gebroekde minachtende en sjpottende benaminge veur de verkoup door katholieke, wie ‘santepetiek’ en ‘santenkraam’. Volges de protestante verkochte de katholieke allein mer prulle, richtige kraom. Tiedes de beeldesjtorm (1655) zien väöl beelde, veural in kèrke en kepèlle, door protestante ram verneeld. Vraemp genóg zien santepetiek en santekraom later in ’t katholieke zuje geaccepteerde wäörd gewaore. Krempel en santepetiek zien sjtilaan verdrónge door kraom, mèt ’n algemeinere beteikenis wie bieveurbeeld: de cómplete boel, de ganse hanjel. “Ich höb de kraom verkoch.” In dit geval haet dae kraom toch nag geld opgebrach.

De vraog nao de herkóms van krempel kump van Fedor Coenen, auteur en heemkundige oet Mofert (Montfort).

Van krempel en santepetiek nao kraom
DIALECT
Door Paul Bloemen

Deel deze pagina:

“Waert ’t neet èns hoeëg tied det se dae ganse krempel opruums?“ Tied óm aafsjied te gaon nimme van de krempel. Krempel beteikent ‘tamelijk waardeloze spullen, rommel, troep’. In die beteikenis kump krempel al róndj 1600 in väöl Duitse dialecte veur. Krempel is aafgeleid van ’t Latiense wèrkwaord ‘comparare’, comprare in ’t Italiaans det koupe beteikent. Waordvorm en beteikenis verangere dök in de taalgesjiedenis, hie van koupe, koupwaar nao sjlechte waar, de krempel. Via de Duitse dialecte is krempel in ’t Hoeëgduits en in diverse Limburgse dialecte opgenaome. Santepetiek is ’n synoniem van krempel gewaore mer waal mèt ‘ne biezónjere achtergróndj. Santepetiek is aafgeleid van ’t Franse ‘sainte boutique’ en beteikent lètterlik ‘heiligenwinkel’. De katholieke haje al vreug in de gesjiedenis sjpeciale winkels en kräömkes wao heiligebeelde, roeëzekrens etc. verkoch woorte. De vreugere protestante móste nieks höbbe van de katholieke heiligebeelde en angere tastbare katholieke symbole. Zie gebroekde minachtende en sjpottende benaminge veur de verkoup door katholieke, wie ‘santepetiek’ en ‘santenkraam’. Volges de protestante verkochte de katholieke allein mer prulle, richtige kraom. Tiedes de beeldesjtorm (1655) zien väöl beelde, veural in kèrke en kepèlle, door protestante ram verneeld. Vraemp genóg zien santepetiek en santekraom later in ’t katholieke zuje geaccepteerde wäörd gewaore. Krempel en santepetiek zien sjtilaan verdrónge door kraom, mèt ’n algemeinere beteikenis wie bieveurbeeld: de cómplete boel, de ganse hanjel. “Ich höb de kraom verkoch.” In dit geval haet dae kraom toch nag geld opgebrach.

De vraog nao de herkóms van krempel kump van Fedor Coenen, auteur en heemkundige oet Mofert (Montfort).

Van krempel en santepetiek nao kraom
DIALECT
Door Paul Bloemen

Deel deze pagina:

“Waert ’t neet èns hoeëg tied det se dae ganse krempel opruums?“