Het einde van de uitzendperiode stond in het teken van de overdracht aan SFOR5. Bij deze overdracht (genoemd Hand Over Take Over (HOTO)) moet je denken aan legering, materiaal en taken, maar ook het bekend maken van belangrijke locaties.

De CRC taak werd vanaf SFOR6 uitgevoerd door eenheden die in Nederland op standby bleven staan. In december 2004 werd SFOR - dat onder leiding stond van de NAVO - opgevolgd door EUFOR (European Union FORce) onder leiding van de Europese Unie. Tot op heden is EUFOR nog actief.

De duur van de SFOR4 uitzending was ongeveer 6 maanden. Hierin zat een verlofperiode van 14 dagen. Op kosten van rijkswegen kon je deze periode in Nederland doorbrengen. Een uitzending is niet alleen een belasting voor de militair zelf. Het thuisfront ervaart zo niet een nog grotere belasting. Beslissingen die je vaak samen neemt komen dan bij de persoon thuis te liggen. Zeker als je directe familie niet in de buurt woont, mag je van geluk prijzen als je gevraagde en ongevraagde steun van de buurt krijgt.

Contact was mogelijk via de veldpost en telefoon. Je kon beltegoed kopen voor 50 Duitse Mark, goed voor 30 minuten bellen. Tijdens het bellen had je een vertraging van enkele seconden. Hierdoor kon je niet direct reageren voordat de spreker ¨over¨ riep. Vier telefooncellen voor een bezetting van ruim 300 personen, leidde vaak tot wachtrijen.

Een voorbeeld van de inzet van ons peleton: Tijdens een patrouille te voet in de omgeving werden we benaderd door een lokale bewoner deze riep:¨Mina, Mina¨  Uit het gesprek met hem en assistentie van een tolk bleek het te gaan om een antitankmijn van 9kg in zijn tuin. Na melding aan de Explosieve Opruimings Dienst (EOD) is deze opgehaald. Er bleken geen ontstekers in te zitten. We mochten op een veilige locatie toezien hoe de mijn werd vernietigd. Omdat de inzet in het uitzendings gebied vele mijn gevaren kende was een van de veiligheidsregels om niet in de berm of op onverharde bodem te komen. Tegenwoordig worden door speciale eenheden nog steeds mijnen opgespoord. Bosnië heeft bijvoorbeeld nu nog 1200 vierkante kilometer aan mijnverdachte gebieden.

Tot inzet is ons peloton een aantal keren gekomen. Variërend van 30 minuten standby (in staat zijn om binnen 30 minuten ingezet te worden), tot inzet bij een barricade van bewoners die wilde voorkomen dat vluchtelingen de huizen betrokken waaruit zij tijdens de oorlog gevlucht waren. Dit conflict is uiteindelijk zonder geweld opgelost.

Opleiding vond plaats in Apeldoorn bij de Koninklijke Marechaussee. Hier werden specifieke skills geleerd, zoals je beschermen tegen o.a. molotovs en stenengooiende demonstranten. Om de skills op peil te houden ging het oefenen door in het uitzendgebied. In een grote overdekte metaalfabriek in Banja Luka werd geoefend. Met 2 Chinook helikopters werd ons peloton daarheen en terug verplaatst.

Onze neventaak was het uitvoeren van patrouilles te voet of gemotoriseerd, controleren van wapenopslagplaatsen en het controlen en begeleiden bij verplaatsingen van lokale legereenheden.

De uitzending SFOR4 stond specifiek in het teken van het begeleiden van de terugkeer van vluchtelingen. Dit was in eerste instantie de verantwoordelijkheid van de gemeente. Deze kon dan om steun van SFOR verzoeken.

De eenheid waartoe ik behoorde was CRC (Crowd and Riot Control) peloton oftewel Mobiele Eenheid (ME). Wij waren onderdeel van de bataljons reserve, bestaande uit 50 mannen en vrouwen. We verbleven hoog in het Vlasic Gebergte, in Sisava, gelegen onderaan een skischans. Tijdens de Olympische Winterspelen 1984 in Sarajevo gebruikt als reservelocatie.

Hoofdtaak van CRC was de bescherming van eigen eenheden zonder gebruik te hoeven maken van dodelijke wapens. Uitrusting bestond uit scherfvest, witte ME - helm, wapenstok, schild, brandbeschermings- en communicatie-middelen en als persoonlijk wapen Glock.

Tot zijn dood in 1980 hield Josip Broz Tito als maarschalk Joegoslavië bij elkaar. Begint jaren 90, viel het land uiteen in deelrepublieken en mondde dit uit in een burgeroorlog tussen Kroaten, Serviërs en moslims in Bosnië. Het was een wrede en bloedige oorlog, waarin niets en niemand werd ontzien. Vooral burgers waren het slachtoffer. Volgens het Joegoslaviëtribunaal zijn er 140.000 doden gevallen.

Oorlog indammen

De Veiligheidsraad besloot vanaf 21 februari 1992 met resolutie 743 UNPROFOR (United Nations PROtection FORce) in het leven te roepen om de oorlog in te dammen. De militairen waren herkenbaar door gebruik van witte voertuigen en blauwe helmen. Na een inzetperiode van 3,5 jaar en mede door het rampscenario Srebrenica was het de hoogste tijd voor een efficiëntere aanpak. Na één jaar IFORImplementation Force, werd IFOR afgelost door een kleinere Stabilisation Force (SFOR).

Alweer 80 jaar geleden hebben we die vreselijke periode achter ons gelaten. En terwijl het voor ons al allemaal erg lang geleden is (wie is er destijds nog bij geweest?), zijn er nog heel veel conflicten in onze wereld: Oekraïne, Israel, Gaza, Libanon, Syrië… 

Naast de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog worden op 4 mei ook de gevallenen tijdens vredesoperaties herdacht. Dat zijn er gelukkig niet heel veel geweest, maar toch. Je zal je zoon, dochter of partner maar nooit meer terugzien.

Nederland is bij talloze conflicten betrokken geweest om de strijdende partijen uit elkaar te houden of om vrede te bewerkstelligen. Soms ging dat goed, soms is dat ook niet gelukt. Maar hoe ziet zo’n missie er eigenlijk uit? Wat gebeurt er tijdens zo’n uitzending? Komt dat overeen met het beeld geschetst door Hollywood films? Is elke missie er eentje als in de film Black Hawk Down?

Om ieder gerust te stellen. Nee, zo is het eigenlijk zelden of nooit. Daarom zal het veteranencomité van de gemeente Beesel maandelijks een bijdrage leveren om te vertellen hoe het er eigenlijk aan toe gaat. Om zo ook de kennis en bewustwording over vrede en veiligheid in de gemeente Beesel te vergroten.

Mocht je naar aanleiding van de verhalen contact zoeken, kijk dan op www.veteraneninstituut.nl of stuur een bericht naar veteranen.beesel@gmail.com