Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal heeft deze week weer drie interessante artikelen. Klik op onderstaande foto's voor de artikelen in deze uitgave.

HEEMKUNDEVERENIGING
MAAS- EN SWALMDAL

Op zoek naar een oude waterput

In de oude kern van Beesel, Ouddorp genoemd, moet op het oude marktpleintje (Vismarkt) een oude waterput liggen. Deze zou een jaar of dertig geleden gezien zijn bij aanleg van leidingen. Met behulp van elektromagnetische metingen zijn er twee locaties die in aanmerking komen.

Op zondag 16 juni wordt geprobeerd deze put op te sporen. Hierna zal er een onderzoek plaatsvinden. Het uiteindelijke doel is om te zijner tijd de put op het oude marktpleintje zichtbaar te maken en zo mogelijk op te metselen.

Voor geïnteresseerden is er de mogelijkheid om mee te helpen. Ook kan er met een gids meegewandeld worden naar het oude kerkhof met daarop de fundamenten van de middeleeuwse kerk van Beesel.

Praktische informatie:
-       deelname is gratis
-       locatie Vismarkt, nabij Ouddorp 20 Beesel
-       zondag 16 juni van 10.00 uur tot 16.00 uur

Onder leiding van een tweetal gidsen is het mogelijk om op zaterdag 15 juni door het Swalmdal en het idyllisch dorpje Asselt een prachtige wandeling te maken. Tijdens deze wandeling komen we langs archeologische en historische bezienswaardigheden met daarbij verhalen over Romeinen, Noormannen en ridders. Verder bezoeken wij het tegenover het middeleeuwse kerkje gelegen museum met de nieuwe wisselexpositie "Van de collecteschaal".

Kortom voor een wandelaar en liefhebber van historie en/of archeologie een uitgelezen kans om onder deskundige leiding kennis te maken met een prachtig stukje Limburg.

Praktische informatie:
- deelname is gratis
- startpunt 13.00 uur bij het treinstation in Swalmen
- zaterdag 15 juni van 13.00 uur tot 16.00 uur

Speuren naar verdwenen schatten

Vind je archeologie reuze interessant of wil je later misschien wel archeoloog worden? Kom dan op zaterdag 15 juni naar een speciale activiteit voor de jeugd. Zij mogen (eventueel met hulp van de ouders) zoeken met een echte metaaldetector, die ze ter plekke krijgen aangereikt.

Na een korte instructie over de werking van de metaaldetector en welke regels er gelden bij het zoeken, gaan ze zelf aan de slag. De vondsten kunnen ze laten determineren door de aanwezige (amateur) archeologen en mogen ze zelf houden.

Praktische informatie:
- deelname is gratis
- locatie Broekstraat 25 Belfeld (Fruitbedrijf Van Cleef)
- zaterdag 15 juni van 11.00 uur tot 15.00 uur

ROMEINEN, NOORMANNEN EN RIDDERS IN HET SWALMDAL

Het wegkruis vervangt overigens een kapel die hier in de Reuverse buurtschap Leeuwen op dit kruispunt stond. De kapel is afgebeeld op een prachtige ansichtkaart van deze plek uit 1906. Hierop is links het in 1933 afgebroken kapelletje, gewijd aan de heilige Antonius te zien. Op deze plek staat dus nu het kruisbeeld. De plaatselijke wegwijzer geeft de afstand aan naar Venlo, Beesel en Kessel. De personen op de foto staan voor café Schrijvers. Op de cafélocatie is nu het wokrestaurant Oriëntal Delight gevestigd. Rechts is nog een muur zichtbaar van bierbrouwerij ‘De Leeuw’, waarvan de productie in 1929 stopt

De prentbriefkaart komt uit de beroemde reeks van uitgever Berkers-Verbunt.  In 1906 zet de Astense boekhandelaar en drukker Janus Berkers met zijn compagnon Aloïsius Verbunt een gewaagd plan op. Ze willen meer dan 1 miljoen prentbriefkaarten met dorps- en stadsgezichten van Noord-Brabant en Limburg op de markt brengen. In dat jaar gaan fotografen op pad om in totaal 80 dorpen en steden in beide provincies aan te doen om mooie gebouwen, straten en mensen op de gevoelige plaat vast te leggen. In totaal verschijnen er zo 675 genummerde prentbriefkaarten van Kunsthandel Berkers Verbunt. De fotografen reisden rond met een Simplex driewieler motorfiets. Toevallig staat die pontificaal midden op straat (Pastoor Vranckenlaan) bij deze ansichtkaart.

Bijna ongemerkt is medio maart een foutje na de laatste renovatie van het wegkruis op de kruising Kesselseweg-Heerstraat met de Pastoor Vranckenlaan-Beeselseweg hersteld. Het kruisbeeld werd enkele malen slachtoffer van een aanrijding. Reden om het kruis na de laatste reparatie niet meer aan de oostzijde van de karakteristieke lindenboom te plaatsen, maar aan de westzijde. Sinds de zomer van 2021 staat het wegkruis op deze nieuwe plek.

Boven de gekruisigde Jezus is op de kap van het kruis een spreuk aangebracht. Echter bij het herstel in 2021 werd deze spreuk in de verkeerde volgorde aangebracht. In plaats van ‘gegroet o kruis, gy eenige hoop’ stond er ‘gy eenige hoop gegroet o kruis,’. Een oplettende voorbijganger zou zelfs zonder de juiste volgorde van de spreuk te kennen, aan de komma op het eind van de zin kunnen concluderen dat hier iets niet klopt.

De spreuk op het kruisbeeld is afgeleid van het Latijnse ‘O crux ave, spes unica’. Het was een oude katholieke gewoonte om deze woorden uit te spreken, elke keer als een kruisbeeld werd gepasseerd. Eigenlijk is de juiste vertaling van het latijn ‘Gegroet o kruis, onze enige hoop’. Om één of andere onbekende reden is in Reuver-Leeuwen op het wegkruis het ‘onze’ ingeruild voor het ongebruikelijke ‘gij’.

Nadat de fout in de onjuiste volgorde van de zin was ontdekt, heeft de heemkundevereniging aan de gemeente Beesel - de eigenaar van het wegkruis - gevraagd de correcte volgorde van de spreuk te herstellen. Helaas bleek dit lastiger dan in eerste instantie gedacht. We dachten aanvankelijk dat de in verstek geplaatste planken vervangen moesten worden. De aannemer heeft alleen de plakletters opnieuw moeten aanbrengen. De leverancier van de eerste tekst kon uiteindelijk niet meer leveren. Het zoeken naar een nieuwe leverancier heeft veel tijd gekost. De aannemer heeft recent de tekst vervangen. Sinds dit voorjaar lezen we gelukkig weer de juiste tekst waarbij het ongewone ‘gij’ in plaats van ‘onze’, is gehandhaafd.

vergissing op kruisbeeld in Leeuwen hersteld

Binnenkort verschijnt er het bijzondere verhalenboek “De Soepsjtein en anger ‘waorgebeurde’ verhaole oet ’t Jaegershoes”/ “De Soepsteen en andere ‘waargebeurde’ verhalen uit het Jagershuis”. Dit verhalenboek bevat 19 verhalen, vertellingen en sprookjes opgetekend door oud-Swalmenaar Giel Geraedts. Deze verhalen zijn gebundeld door zijn zoon Wim Geraedts met hulp van diverse deskundige dialectsprekers. De bekende Veluwse wildschilder Nico Bulder verzorgde diverse illustraties in het boek. Bij de aankoop van het boek krijgt men in feite twee boeken. Het bestaat namelijk uit een ‘Zjwaams’ deel als ook dezelfde verhalen in het  Nederlands; dit om degenen die het ‘Zjwaams’ niet machtig zijn, toch te laten meegenieten van deze sappige ‘Zjwaamse’ verhalen. 

Het boek komt op 8 juni 2024 uit en wordt uitgegeven door de MHVS uit Swalmen. Het kost bij reservering vooraf € 22,50; daarna kost het in de reguliere verkoop € 27,50. Een reserveringsbon is via de website van de MHVS (www.mhvs.nl) te downloaden. Na de presentatie is het boek te koop in de boekwinkels van Swalmen, Maasniel, Roermond en via de websites: www.mhvs.nl en www.maas-enswalmdal.nl .

Het boek bevat - zoals Giel Geraedts het zelf noemde - de ‘Verzamelde werken van G.G.’, Swalmer verhalen die hij kort voor zijn dood in 1998 nog net als manuscript in concept heeft voltooid. De meeste verhalen zijn oorspronkelijk afkomstig van Willem Douzen (1887 - 1978), welke vervolgens zijn vastgelegd door Giel Geraedts. De verhalen gaan over de jonge jaren van Willem Douzen, een tijd waarin er weinig gebeurde en mensen streken uithaalden om het saaie leven wat meer kleur te geven.  Ook zijn er verhalen van andere mensen opgenomen. Ze geven alles bij elkaar een goed tijdsbeeld van Swalmen en Boukoul uit de periode 1850-1950. Historisch verantwoord is het verhaal over de eerste auto's in Swalmen op 8 juli 1898, toen de autorally Parijs-Amsterdam door Swalmen ging. Het verhaal van de Soepsteen heeft zelfs enige literaire betekenis. Ten slotte zijn er naast andere verhalen over spoken, heksen en weerwolven ook drie sprookjes opgenomen. Deze sluiten goed aan bij andere vertellingen uit Limburg en omgeving.

Voor meer info zie: www.mhvs.nl of info@mhvs.nl

Uitgave van het tweetalige boek “De Soepsjtein en anger ‘waorgebeurde’ verhaole oet ’t Jaegershoes”